Witajcie w naszym kolejnym odcinku ciekawostek górskich i nie tylko. Po wielkiej relacji ze zdobywania Mięgusza pora na wreszcie jakiś ciekawy artykuł. Tak zapewne myśleliście ale niestety chyba was zawiedziemy (pewnie nie po raz pierwszy). Rozczarowanie może nie będzie zbyt duże ponieważ nie było wielkich oczekiwań. W zwązku z tym startujemy i ....
Czy wiesz, że w górach, podczas naszych wypraw najpopularniejszym powiedzeniem jest obecnie "od tego momentu każdy radzi sobie sam"? Ten słowa, które jednocześnie trzymają w napięciu mają przeogromne znaczenie. Twierdzenie to zostało wypowiedziane przez Tomka "Terminatora" dnia 13 sierpnia 2015 roku około godziny 8:00. Stwierdzenie było kluczowe i zapadło nam głęboko w pamięć.
W takich górach jak Himalaje jesteśmy wnoszeni praktycznie na sam wierzchołek Mount Everestu przez szerpów i innych wizegamotów czy czarodziei oraz trzymamy się kurczowo liny, na której można się podciągać. W naszych ukochanych Tatrach musimy radzić sobie sami i jeżeli sami nie mamy kondycji czy też mamy jakieś lęki to nikt za nas ich nie przezwycięży. Filip słysząc te słowa, niestrudzony i niezbrukany zdobył Wysoką - 2560m oraz praktycznie bez obawień przeszedł Batyżowiecką Próbę! Dodatkowo mamy tutaj drugie dno (a może jest ich więcej) i Tomek po prostu chcial podkreslić fakt, że nikomu nie pomagamy tylko idziemy do góry ale jest to oczywiście tylko wersja nieoficjalna!
Druga ciekawostka jest jak zazwyczaj normalna i bardziej połączona z górami a nie naszymi "udziwnieniami". Czy wiesz, że w Tatrach prowadzona była działalność górnicza i hutnicza? Mało osób patrząc na nazwy niektórych miejsc w górach niespecjalnie zastanawiaja się nad ich znaczeniem i pochodzeniem.
Jak zwykle zaczynamy off-topem i co w ogóle oznacza nazwa "Świnica". Tutaj są dwie prawdopodobne hipotezy i pierwsza mówi o podobieństwie masywu Świnicy do świńskiego łba a druga i nieprzystępności góry po "świńsku" nie dając turystom czy też wspinaczom zdobycia wierzchołka.
Wracając do tematu czasami za nazwą góry kryją się bardzo ciekawe informacje. Wiele obecnych nazw związanych jest właśnie z działalnością człowieka i górnictwem. Początki takiej działalności górniczej w Tatrach to pierwsze wieki naszej ery po południowej stronie Tatr. W XV wieku prowadzono intensywne prace a dowodem na to są liczne sztolnie oraz szyby. Eksploatowane tym sposobem były: złoto, srebro, miedź, ołów i żelazo.
Na stokach Krywania, czyli góry o wielkim znaczeniu dla Słowaków prowadzono intensywne prace polegające na wydobyciu złotego kruszcu. Niestety zasoby nie były duże także poszukiwania nietrwały długo ale pojawiało się wielu śmiałków, którzy niewierzyli tym informacjom. W górnych partiach Doliny Kieżmarskiej eksploatowano kruszce zawierające miedź, w okolicach Miedzianych Ławek.
W Tatrach polskich minerały wyydobywano w Dolinie Kościeliskiej i Chochołowskiej a szczególnie bogate żyły znaleziono w rejonie Ornaku. W kilkunastu kopalniach na terenie Tatr Zachodnich prowadzono prace wydobywcze i przetwórcze rud żelaza, które występowały w skałach węglanowych. Po odkryciu zasobnych takich samych złóż w Jaworzynie, Kalatówkach, Huciskach, Małej Łące, Dolinie Miętusiej i Kopie Magury, powstały huty w Kuźnicach, Starych Kościeliskach oraz na Polanie Huciska. Niewielki kamieniołom istniał również na Hali Gąsienicowej i posłużyył do budowy schroniska. Pod koniec XIX wieku zakład hutniczy został zlikwidowany.
W Dolinie Białego znajdowały się dwie sztolnie, w których wydobywano nawet uran. Dolina na ten czas, czyli około 2-3 lat ponieważ złoża były chyba nienajlepsze została całkowicie wyłączona z ruchu pieszego a dostępu do niej chroniły patrole wojskowe. Prace prowadzono podczas "zimnej wojny" i były to zadania "sojusznicze" byłego ZSRR.
Innymi miejscami robót były nawet Tatry Wysokie i okolice Szpiglasowej Przełęczy i Wierchu. Nazwa tych miejsc pochodzi od niemieckiego słowa Spiessglanz czyli antymon. Nazwy takie jak Banisty Żleb pochodzi od „bania” – kopania, Starorobociański pochodzi od „stara robota” – stara kopalnia, Polana Stoły pochodzi od „sztoła” – sztolnia. Wiele śladów obecnie zanikło jednak część starych, hawiarskich („hawiar” – górnik) dróg pieszych było potem podstawą do wytyczania szlaków turystycznych.
Poniżej mapa pozostałości dawnego górnictwa i hutnictwa w Tatrach (Jerzy Górecki i Edyta Seremet 2012).Na stokach Krywania, czyli góry o wielkim znaczeniu dla Słowaków prowadzono intensywne prace polegające na wydobyciu złotego kruszcu. Niestety zasoby nie były duże także poszukiwania nietrwały długo ale pojawiało się wielu śmiałków, którzy niewierzyli tym informacjom. W górnych partiach Doliny Kieżmarskiej eksploatowano kruszce zawierające miedź, w okolicach Miedzianych Ławek.
W Tatrach polskich minerały wyydobywano w Dolinie Kościeliskiej i Chochołowskiej a szczególnie bogate żyły znaleziono w rejonie Ornaku. W kilkunastu kopalniach na terenie Tatr Zachodnich prowadzono prace wydobywcze i przetwórcze rud żelaza, które występowały w skałach węglanowych. Po odkryciu zasobnych takich samych złóż w Jaworzynie, Kalatówkach, Huciskach, Małej Łące, Dolinie Miętusiej i Kopie Magury, powstały huty w Kuźnicach, Starych Kościeliskach oraz na Polanie Huciska. Niewielki kamieniołom istniał również na Hali Gąsienicowej i posłużyył do budowy schroniska. Pod koniec XIX wieku zakład hutniczy został zlikwidowany.
W Dolinie Białego znajdowały się dwie sztolnie, w których wydobywano nawet uran. Dolina na ten czas, czyli około 2-3 lat ponieważ złoża były chyba nienajlepsze została całkowicie wyłączona z ruchu pieszego a dostępu do niej chroniły patrole wojskowe. Prace prowadzono podczas "zimnej wojny" i były to zadania "sojusznicze" byłego ZSRR.
Innymi miejscami robót były nawet Tatry Wysokie i okolice Szpiglasowej Przełęczy i Wierchu. Nazwa tych miejsc pochodzi od niemieckiego słowa Spiessglanz czyli antymon. Nazwy takie jak Banisty Żleb pochodzi od „bania” – kopania, Starorobociański pochodzi od „stara robota” – stara kopalnia, Polana Stoły pochodzi od „sztoła” – sztolnia. Wiele śladów obecnie zanikło jednak część starych, hawiarskich („hawiar” – górnik) dróg pieszych było potem podstawą do wytyczania szlaków turystycznych.
Źródła:
Hawiarskie szlaki Tatr Polskich, Jerzy Górecki, Edyta Seremet, 2012;Górnictwo i hutnictwo w Tatrach, Wydawnicto tatrzańskiego Parku Narodowego
Górnictwo w Tatrach, Krzysztof Barcik